Phu kiệu Đồ Sơn

Đầu thế kỉ XX, tại các điểm nghỉ mát ở Việt Nam như Tam Đảo, Sapa, Bà Nà, Đồ Sơn... có đông đảo một đội ngũ phu gánh kiệu. Nếu tại các khu nghỉ mát miền núi, phu gánh kiệu thường là nam giới, thì tại Đồ Sơn công việc kiếm sống nặng nhọc này phần lớn lại do phụ nữ đảm nhiệm.

"Đi lại ở trong Đồ Sơn, thời ấy, người ta thường đi bằng song loan như kiểu những cái song loan mà các bà các cô vẫn ngồi về vụ trảy hội chùa Hương bây giờ: trên hai cái đòn dài có một cái ghế mây; bốn người đàn bà, hoặc cả đàn bà đàn ông khênh nghễu nghện lên vai đi hết cả bờ tre bụi rậm. Bây giờ, người ta đã bỏ cái lối người nghèo vác người giàu lên vai rồi. Đó là một sự tiến hay lùi về nhân cách con người, ta không bàn đến làm gì vội. Chỉ biết rằng song loan mà bỏ thì Đồ Sơn cũng có mất vui đi chút ít: người ta không còn được thấy cái quang cảnh những người khiêng song loan đứng ở trước cửa những khách sạn đợi những ông tây bà đầm đi chơi. "

(VŨ BẰNG - Trung Bắc chủ nhật, Hà Nội, s. 117 (28/6/1942)

Khách hàng là những ông Tây, bà Đầm thực dân

và những người Việt giầu có

Bốn người gánh một khách

Có thể bắt gặp họ ở mọi nơi:



trên núi

trên bãi đá bờ biển,

bên ngoài khách sạn,

tại các điểm giải trí

gần đồn cảnh binh,

trong cuộc du ngoạn

Từ những điểm cao du khách phóng tầm mắt bao quát hết thị xã

Giờ phút nghỉ ngơi của phu gánh kiệu