Trên phế tích Tam Đảo

Tiếc nuối hòn ngọc bị đập nát, những người Pháp trở lại đây tìm những dấu xưa, chắp ghép lại những mảnh vỡ quá khứ. Ảnh trên trang belleindochine.free.fr

Dòng chữ trên tấm bia đá: "Tại đây, ngày 16-7-1945 nhân dân khu nghỉ mát Tam Đảodưới sự chỉ huy của Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân (đơn vị Phạm Hồng Thái) đã phối hợp với binh sĩ yêu nước và người tù nơi đây tiêu diệt đồn binh địch. Khu nghỉ mát Tam Đảo hoàn toàn được giải phóng' -

Nhưng sau khu nghỉ nghỉ mát được mệnh danh là "Hòn Ngọc Đông Dương" bị huỷ diệt hoàn toàn theo chủ chương tiêu thổ kháng chiến. Cái còn lại đến ngày nay chỉ là những gì thiên nhiên ban tặng.

Sau khi bị huỷ diệt Hòn ngọc Đông Dương chìm dần vào quên lãng. Người dân chỉ biết nơi này có những khu nhà nghỉ bằng gỗ mới dựng lên để các nguyên thủ quốc gia, các lãnh đạo cao cấp, chuyên gia các nước XHCN đến nghỉ dưỡng.

Những năm gần đây người ta mới cố gắng đánh thức tiềm năng du lịch của Tam Đảo. Du khách tới đây không nhiều người biết về quá khú vàng son của khu nghỉ mát này

Những ngôi biệt thự mới rập khuôn đến từng chi tiết, nhàm chán không thể nào so sánh được với những gì đã trở thành phế tích dưới lòng thung lũng này

Người ta trồng su su - loại rau đặc sản của Tam Đảo khắp nơi, trên nền những biệt thự cổ

Dấu vết những đổ nát có thể thấy ở khắp nơi trong thung lũng

Những kiến trúc Pháp lộng lẫy xưa chỉ còn lại phần nền móng

Những cây cầu này thoát khỏi sự huỷ diệt vì người ta còn dùng nó để vượt suối

Hãy bấm  vào đây để nhận ra cây cầu này trong bức ảnh xưa làm ta choáng váng bởi những gì từng có nơi đây

Dấu tích của khu bể bơi dành cho trẻ em. Bấm vào đây

Nhà thờ đá Tam Đảo, xây dựng năm 1937, là công trình duy nhất được bảo toàn.

Tuy nhiên, từ năm 1954, nhà thờ bị chính quyền quản lý và sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau. Sau hơn nửa thế kỉ sử dụng sai mục đích, nhà thờ Tam Đảo đã xuống cấp nặng nề, nhiều hạng mục công trình hư hỏng, vỡ nát.

Sau nhiều lần đối thoại qua lại, ngày 8.8.2008, nhà thờ đã được trả lại cho giáo phận Bắc Ninh.